Eğer bir “Garfield” karakterli bir kedi arıyorsanız o kesinlikle İran kedisi olacaktır. Sarman kedisi tek başına bir cins olmamakla beraber pek çok cinste bu özellikleri görmek mümkündür. Aslen tekir cinsi olarak Sarman kedi, yaramazlıkları ve sempatik tavırları ile bilinir. Sarman sahiplenme genel olarak rengi nedeniyle yapılır. Sarman yavru kediler sempatik tavırlarıyla hem evde hem de bahçede bakmak için uygundur. Sarman bakımı ise son derece kolay kedilerdendir.

Sarman Tarihi

     Sarman tarihi ile ilgili İran kedisinden bahsetmek gerekir. Sarman tarihi 1620 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarında Horasan’dan İtalya’ya götürülen Ankara kedisi ile tam olarak bilinmeyen özellikteki Fars kedisinin çocuklarıdır. Bazı kaynaklar bu kedilerin kaçırıldığını ve daha sonra sırasıyla Fransa, İngiltere olmak üzere farklı türlerin üretiminde kullanılır.

Sarman kedi cinsi birçok türün sarı formunda görülebildiği gibi Türkiye’nin yerli sarman kedi cinsi biraz kabarık, yumuşak tüylere sahiptir. Angora kedisi olarak bilinen Ankara kedisi en son 1950 yılında bir çift olarak Amerika’ya gönderilerek şu anda kayıtlarda bulunan neredeyse tüm melez cins kedilerde genlerini yaşatmaktadır.  Bu açıdan bakıldığında her melez cins kedi sarman kedi genetiğine sahip olabilir.

Sarman tekir cinsi kedi olarak da kabul edilir. Yabancı kaynaklarda kafa üzerinde “M” şeklinde işaretin Egyptian Maular özelliği olduğu bildirilir. İran kedisi ile yakınlığı bulunan bu kediler de tarihin en eski kedi cinsidir. Yerli sarman kedimiz ise tekir kedisi olarak bilinir.

Sarman sarı, turuncu ve her tonlarında kızıl sarı, kahve sarı, platin sarı, koyu sarı, papatya sarısı, turuncu sarı renklerinde görülür.  Sarman kedisi genellikle iki sarı tonunda olur. Açık renk taban/ zemin rengi üzerinde koyu sarı tonları ile desenleri bulunur. Sarman desenleri genellikle, nokta sarı, çizgili, benek ve şekilsiz lekeler şeklinde farklı desenlerde görülür. Sarman göz rengi de sarı tonlarında tüylerinden biraz daha koyu olan kahverengiye yakın kehribar gibi olabildiği gibi farklı renklerde görmek mümkün.  

Sarman Özellikleri - Vücut Yapısı

Karakteri: Avcı, cesur, inatçı, sevecen, aktif  
Tüy Yapısı: cinsine göre orta, uzun veya kısa
Kulak Yapısı: cinsine göre üçgen, küçük, sivri
Gövde: genellikle orta ırk nadiren büyük ırk
Kuyruk: cinsine göre ince uzun veya uzun tüylü
Kilo: 3-5 KG

Çocuklarla arası – 5 / 10

Zeka – 8 / 10

Hareketlilik – 8/ 10

Bakım ihtiyacı 5/ 10

Oyunculuk  8 / 10

Eğitilebilirlik 6 / 10

Sosyallik 7/10

Sarman kedi cinsi İran kedisi (tabby) değilse fittir. Sarman İran kedisi ise kilolu ve uzun tüylüdür. Sarman özellikleri bakımından karakterinde de farklılık gösterir. Garfield’ın türü ne diye sorarsanız kesinlikle İran kedisi sarmanıdır.  Ancak sokaklarda ve evlerde gördüğümüz fit sarmanlar Tekir kedisi veya Ankara kedisi özelliklerini ve huylarını taşır. Yerli Sarman kedi cinsi aktif, iyi bir avcı iken İran kedisi son derece tembel ve rahatına düşkündür. Bu nedenle sarman kedilerini iki tipte incelemek gerekir. Yerli Sarman kedi özellikleri şöyledir:

• Atletik, zeki, atik ve iyi bir avcıdır.
• Sarman 12-18 yıl yaşar.
• Sarman kedi 3-5 kilo ağırlığındadır.
• Gözleri badem şeklinde ve sarının ton renklerdedir.
• Derisi kalındır orta ve kısa tüy karışımıdır.
• Yetiştirilmesine bağlı olarak sosyal olabilir.

Uzun tüylü Garfield olarak bilinen kedilerde ise farklı özellikler görülür. Garfield kedi cinsi olan İran kedilerinde tıpkı çizgi filmlerde olduğu gibi:

• Kilolu ve tıknazdır.
• Ağırkanlı rahat ve sakindirler.
• 4-6 kilo ağırlığında olurlar ve obeziteye yatkındırlar.
• 10-17 yıl kadar yaşarlar.
• Uzun tüyleri genellikle turuncu ve sarı renklerdedir.

Garfield kedi cinsi için ne cins oldukları konusunda resmi bir açıklama olmamasına rağmen sürekli yemeğin peşinden koşan ve her şeye soğukkanlı tavırlarla karşılayan kedi türü yüksek ihtimalle İran (Persian) kedi dışında başka bir şey olamaz. Garfield kedi cinsi ayrıca kiloludur ancak ülkemizdeki sarmanlar ise gayet fittir.

Sarman Vücut Yapısı

     Sarman görünüşü tekir kedilerde olduğu gibi tek renk değildir. Sarman vücut yapısı farklı desenlerde barındırır. Özellikle kuyrukta kalın halka görmek mümkündür. Gölgeleri genellikle sarı tonlarının koyu renkleriyle gözlemlenir. Vücut yapısı olarak sarman kedi özellikleri:

• Atletik yapıda ancak zariftir.
• Sarman kedi çevik ve elastik yapısıyla çok iyi atlayıcıdır.
• Sarman kedi cinsi uzun vücudu ile esneyerek dar alanlardan geçebilir.
• Uzun bacakları sayesinde yükseklere tırmanabilir.
• Sarman kedilerin badem şeklinde gözleri ve uzun kuyrukları bulunur.
• Kaslı gövdesinde biraz sarkık karınları görülebilir.
• Orta uzunlukta parlak tüyleri vardır.

Tabii ki bu özelliklerin çoğu Garfield sarman kedileri için geçerli değildir. Sarman cinsi yavru kedi genellikle gözle takip etmek zordur. Meraklı yapıları, oyuncu kimlikleri ile pek çok çocuk hikayesinin baş kahramanıdır. Sobanın yanında çizilen sarman yavru kedilerinin sıcağa olan düşkünlüğü ifade edilir. Ayrıca Sarman cinsi yavru kediler örgü ören annelerin yün yumaklarına düşmanlıkları ile de tanınırlar.

Sarman yavru beslemek Türk kültürünün vazgeçilmez geleneklerinden biridir. Çok iyi avcı olan sarman kedileri geçmişte evlerde fare yakalamak için tutulsa da artık aktif, cesaretli ve sevecen halleri nedeniyle barınır. Sarman yavru kucakta oturmakta ısrar etmese de en az günde iki kere sevilmek ister. Ses tonu ile melodik tınılarla ağıt yakar gibi kendini ifade edecek olan Sarman yavru kediler işi gücü bırakıp sevilmeyi kesinlikle hak eder.

Sarman Karakteri

     Sarman kedi huyu tezatlarla doludur. Sarman kedi cinsi karakteri bakımından hem sahibine düşkündür hem de bireysel takılabilir. Hem çok sevecendir hem de canı istemediğinde sahibini itebilir. Sarman karakteri yetiştirme biçimine göre farklılık gösterir. Bazı sarman kedileri yabancıları sıcak karşılarken bazıları ise donuk bir şekilde inceleyebilir. Biraz da inatçı olan Sarman kedisi zaman zaman sahibinin sözünden çıkar. Karakteri bakımından Sarman özellikleri:

• Sahibine bağlıdır ancak bir av söz konusu ise peşinden gidecektir.
• Sevecendir ancak kendini temizlerken sevilmek istemeyebilir.
• Kararlı ve inatçıdır, dolaba kaldırdığınız avına benzeyen bir şeyse onu almak için uğraşacaktır.
• Avcıdır, avını yakalamak için saatlerce volta atabilir. 
• Aktiftir bu nedenle kilo almaz.
• İddialıdır, iple meydan okunduğunda onu yakalamak için her şeyi yapacaktır.
• Cesaretlidir, çok korksa dahi hedefine ulaşmak için elinden geleni yapar.

Sarman sahiplenme diğer kedi cinslerinden farklı bir özen gerektirmez. Oyuncaklara, iplere ve toplara bayılan sarman kedi cinsi için sahiplerinin üzerine farklı bir görev düşmez. Zekasına ve enerjisine göre oyunlar kurmak ve konuşması için cesaretlendirmek Sarman kedi sahiplenme için yararlı faaliyetlerden birisi olabilir. Sarman sahiplenmek isteyenle bulmaca seven Sarman yavruları için evin birkaç yerine ödül saklamaları da avcılık dürtüleri nedeniyle onu mutlu edecektir.

Sarman kedi eğitimine bağlı olarak yetenek geliştirir. Bazı kelimelere farklı tepkiler verir. Sarman kedi cinsinde kendi ismi, mama, oyuncak, su, gel, git gibi komutlara tepki verir. Özellikle olumsuz kelimelerde ses tonu ve vücut ifadesi algısı son derece gelişmiştir. Sarman kedi sahibinin yanından kolay kolay ayrılmaz.

Sarman Bakımı

     Sarman kedi bakımı diğer kedilerden daha farklı değildir. Hatta sarman tekir kedi kısa ve az dökülen tüyleri ile bakımı daha kolaydır. Evde Sarman bakımında dikkat edilmesi gereken özellikler:

• Koku hassasiyeti bulunduğu için her gün temiz birkaç kapta taze su,
• İdrar yolları enfeksiyon riskine yönelik kumunun her gün iki defa temizlenmesi,
• Haftada iki kez ölü hücrelerden arınmak üzere taranması,
• Ayda bir kez iç/dış parazit bakımı ile kulak ve tırnak bakımları gerekir.

Tüylü Sarman kedi yani İran kedisi için bu bakımlar daha düzenli olmalıdır. Keza onların besin, koku ve gürültü hassasiyetleri daha yüksektir. Ayrıca kilo almaya meyilli oldukları için beslenmeleri ölçülü olmalıdır. Tüyleri düzenli taranmadığında düğüm olabileceği gibi cilt ve deri enfeksiyonlarına sebep olan ölü hücreler ve sürekli kendini tımarlama gibi psikolojik rahatsızlıklar görülebilir.

Evcil hayvan bakımında bir diğer önemli nokta da evin temizlendiği kimyasallardır. Oyuncakları hijyenik olması gereken Sarman kedilerinin eşyaları dışında tüm evin temizliğinde de ağır kimyasalların kullanılmaması gerekir.

Sarman Hastalıkları

      Sarman kedilere özel hastalıklar cinsine göre değişir. Sarman hastalıklarından ziyade kedilerde yaygın olarak görülen bazı hastalıklar şöyledir:

• Kedilerde en çok idrar yolları enfeksiyonu ile cilt ve deri hastalıkları görülür. Sarman kedi sağlığı için su tüketimi, kedi tuvaleti hijyeni, tüy sağlığı önemlidir.
• Virüsler: Sahiplenilen sarman kedinin farklı bir taşıyıcıdan ölümcül FIV virüsü, kedi Gençlik hastalığı ve benzeri hastalıklar kapma ihtimaline karşı yavru iken aşılanması son derece önemlidir.
• Üst solunum yolları enfeksiyonu: soğuk hava veya ısı farklılıkları ayrıca bağışıklık düşüşüne bağlı olarak Sarman kedilerde de görülen hastalıktır.
• Mantar, Parazit, Kurtlar genellikle temel bakım eksikliği veya sokak kedilerinden bulaşan hastalıklardır. Aylık parazit bakımlarının kesinlikle ihmal edilmemesi gerekir.
• Genetik hastalıklar eğer Garfield kedi cinsi olan İran kediniz varsa PKD ve HCM kalp ve böbrek hastalıklarına genetik yatkınlığı olacaktır.

Sarman kedi genellikle sağlıklıdır. Ancak kediler dünyasında tedavisi olmayan hastalıklar bulunur. Onlar için şimdilik yapılabilecek en güzel şey bakımlarını aksatmamak ve kaliteli mama ile beslemektir. Kaliteli mama bağışıklık sistemini yükselteceği için hastalıkları çoğunlukla kendisi yenecektir. Sarman yavru kedisi hastalıklar için daha savunmasız ve korunmaya muhtaç olanlarıdır.

Sarman’a Özel Mama

     Sarman kedi beslenmesi tüm kedilerde olduğu gibi genel sağlığını korumak ve olası hastalıklarda güçlü bağışıklık geliştirmesi için sahiplerinin en güçlü silahıdır. Bu nedenle Sarman’a özel mama protein, vitamin, mineral ve antioksidandan zengin olmalıdır. Sarman için mama seçerken kilosuna, yaşına, kısırlık durumuna ve genel sağlık duruma göre karar verilir. Bu konuda en güzel öneri kendi veterinerinden gelecektir.

Fazla kilo her kedi için problemdir. Yerli sarman kedi kaç kilo olur için cevap 3-5 kilo iken diğer cinslerde kendi türüne bakılır. Dişiler en çok 4 kilo olur ancak erkek sarman kedileri 4-5 kilo olur. Kısır erkek sarman kediler genellikle en kilolu olanlarıdır. Sarman için mama seçerken az tahıllı ve az karbonhidratlı olması önemlidir.

İyi bir bakım ve beslenme ile enfeksiyon kaynaklı kedi hastalıkları görülme riski azalır. İyi bir bakımla Sarman kaç yıl yaşar için cevap Sarman cinsine göre değişse de ortalama 15 yıl kadar uzundur. Yerli kediler daha uzun yaşama eğilimindedir. Her 6 ayda bir değiştirmek kaydı ile kısır Sarman kedisi için Pro Plan Sterilised Optirenal  Somon beğenerek tüketecekleri bağışıklık için ideal bir mamadır. Somon lezzeti tüm sarmanların damak tadına hitap ettiğinden beğenirler. Ancak 6 ay sonra mutlaka farklı bir mamaya geçilmesi uzman veterinerler tarafından tavsiye edilir.

Ev yemeklerinde kullanılan soğan, sarımsak, şeker ve tuz kedi sağlığı için son derece toksik ve zararlıdır. Ancak Sarman kedi haşlanmış ciğer, kırmızı et ve suyu, tavuk ve suyu ayrıca hamsi balığına hayır demeyecektir.