Kuyruksuz kedi Manx efsanesine ve magazin tartışmaları uzun yıllar devam edecek gibi. Man adası pullarını süsleyen bu kedinin türleri dahi tartışılmaya devam ediyor. Herkes tarafından iyi bilinen karakter özellikleri ile popüler kedilerdendir. En iyi avcı ödülü layığı ile Manx cinsi kedilere verildi. Bu çok konuşulan kedilerin hem tavşana hem de köpeğe benzetilmesi onu sempatik kılıyor.

Manx Tarihi

     Manx kedisi menşei Man adası olarak bilinse de adalılar tarafından gemilerle geldiği iddia edildi. Man adası yerlileri Manx kedisinin tarihinin 18 yüzyıl sonları 19 yüzyıl başlarında doğal mutasyonla kuyruksuz oldukları söylenir.

Manx tarihi bilinirliği Büyük Britanya yani şimdiki İngiltere’de 1800 lü yılların hemen sonrasında tanıtılmasıyla öğrenildi. 1903 yılında Manks kedi bilinirlikleri yayınlanan kedi standartları kitabı ile başladı. CFA kuruluş yıllarında 1908 ilk kayıt altına alınan kedilerden birisidir. Amerika’da ilk kedi cinsi tescili ise 1920 yıllarında yapıldı.

Manx kedisi tarihi boyunca efsanelere konu olmuştur. Bu efsanelere göre Manx kedisi bir gemi enkazından yüzerek kuyruksuz gelmiştir. Nuh’un gemisinin kapısı kapandığında Manx kedisinin kuyruğu kapıda kopmuştur. Bu rivayetlere İncil’de de yer verilmiş olması eski yazımıyla Manks yeni yazımıyla Manx kedileri için popülerlik oluşturdu.

Manx kedisi, American Bobtail, Japon Bobtail gibi kısa kuyruklu değil tamamen kuyruksuz kedidir.  Cymric kedisi ile akrabadır. Rivayetlere göre Manx kimin yanında veya hangi cins kediyle çiftleşirse kuyruksuz doğacağı ile ilgili efsanelerle atıfta bulunulsa da doğal gen mutasyonu her kedi için geçerli değildir.

Manx kedisi hakkında o kadar çok şey söylenmiş ve tartışılmıştır ki her kuruluşun kendine özel Manx değerlendirme kriteri bulunur. Bazı renkleri Manx kedisi kategorisinde görülmezken farklı ırklara isnat edilmiş. Manx kedisi renkleri her kurum için ayrı olsa da çok renklidir. Manx turuncu, tekir, siyah beyaz, kahve ve pek çok renkte olabilir. Göz rengi ise çok çeşitli olmasına rağmen en çok altın sarısı olarak bilinir.

Manx Özellikleri - Vücut Yapısı

Karakteri: zeki, hareketli, çocuksu
Tüy Yapısı: uzun veya kısa
Kulak Yapısı:  geniş yanaklı
Gövde: kısa omurlu
Kuyruk: kuyruksuz veya kısa kuyruklu
Kilo: 4– 6 KG

Çocuklarla arası – 5 / 10

Zeka – 10 / 10

Hareketlilik – 9 / 10

Bakım ihtiyacı 6/ 10

Oyunculuk 8 / 10

Eğitilebilirlik 7/ 10

Sosyallik 5/10

Manx kedisi genel görünüş itibari ile orta sınıf kedi özellikleri taşır. Karakteri bakımından Manx kedisi iyi bir ev kedisi aynı zamanda avcıdır. Yüksek enerjisi ile Manx cinsi yavru kedi ile baş etmek her aile için uygun olmaz. Ödüllü avcı olması ve meraklı bir kedi olması ile bilinir. Manx kedi yürüyüşü ile dikkat çeker. Daha çok zıplar gibi yürümesi onu farklılaştırır. Manx kedi genel özellikleri:

• Manx kedileri ortalama 5 kilo ağırlığında olur.
• Manx kedisi sağlıklıdır ve uzun yıllar yaşarlar.

• Manx genel görünümü orta ırktandır ancak omuru biraz kısadır.

• Manx kedileri yuvarlak gözlere, güçlü arka bacaklara sahiptir.
• Orta uzunlukta tüyleri bulunur. Uzun tüylü Manx kedilerine Cymric kedi adı verilmiştir.
• Çok zeki, oyuncu ve ödüllü avcılardandır.

Manx özellikleri pek çok kurum tarafından detaylıca incelenir. Hatta Colorpoint ve Himalayan cinsi kedilerin Manx ile genetik akrabalığı bulunmaktadır. Bu durum Manx kedisi için tartışmaların bitmeyeceği anlamına geliyor. Manx sahiplenmek isteyenler için yorucu bakım zorluğu bulunmaz. Ancak çok hareketli kedilerden olduğu için kazalar yaşanır.

Manx Vücut Yapısı

     Manx cinsi kedilerin vücudunda bir takım anormaliler göze çarpar. Vücut yapısı bakımından Manx cinsi özellikleri oldukça kolay ayırt edilir. Omurgası eğiktir. Bu nedenle tavşana benzetilir ve yürüyüşü tavşan zıplamasına benzetilir. “Hop hop yürür” ifadesi yerinde olacaktır. Diğer vücut yapısı sınıflandırması özellikleri:

• Manx kedisinin yanakları geniştir.
• Kaslı ve gelişmiş gövde yapısı bulunur.
• Omuzları eğimli ve gösterişlidir.
• Geniş göğüslü görünür. Kuyruksuz yapısı 5 tiple ifade edilir.
• Boyun uzunluğu dikkat çeker.
• Genetik mutasyon ile tırnaksız doğar.
• Yüz mimiklerini iyi kullanır. Gözleri yuvarlak ve büyüktür.
• Burnu nispeten küçük, çenesi sağlamdır.
• Gözleri altın sarısı rengi olarak kabul edilir.
• Tüy rengi için tekir ve turuncu dışında diğer renkler ayrı bir cins olarak değerlendirilir.

Manx cinsi yavru kedi kuyruk tipine göre sınıflandırılır. “Rumpy” kuyruksuz yumru ve tüylü olan Manx cinsi kediler için söylenir. “Rumpy Riser” kuyruk bölümünde kıkırdağı olan ve oynatabilen Manx cinsi yavrular içidir. “Stumpy” kütük, kuyruk kemiği körelmiş ve omura kaynamış için 3cm uzunluğu gösterir. “Stubby” kısa küt kuyruklu Manx kedisi iken “Longy” durumunda kuyruk vardır ama kısadır.

Manx cinsi yavru kedi Japon Bobtail kedisine çok benzetilse de onlar ponpon kuyruk olarak bilinir. Her ikisinde ortak olarak doğal mutasyon bulunmaktadır. Japon Bobtail kısa kuyruk için çekinik gene sahiptir. Manx kedisi ise dominant baskın gendir. Pixie Bob cinsi kedi ile genetik yakınlığı bulunur.

Manx Karakteri

     Manx, kuyruğu kadar karakteri ve benzetmeleri ile ünlüdür. Manx kedi cinsi davranışı ile köpeklere benzer. Oyuncaklarını toprak kazarak içine gömer. Hoplayarak yürüdüğü için ise tavşana benzetilir. Halk arasında sempatik bulunan Manx kedileri için tam olarakiyi bir ev kedisi denemez. Yükseklik ve avcılık tutkusu nedeniyle tepelerde ve dolap üstlerinde gezen Manx kedi cinsi diğer özellikleri şöyledir:

• Akıllı, aktif, enerjik ve oyuncudur.
• Bağımsızlığına düşkünlüğü nedeniyle kucak kedisi değildir.
• Yabancılara karşı ürkektir.
• Ailesine karşı sevecen ve ilgilidir.
• Aktivite, egzersiz ve oyunlara bayılır.

Manx yavru kedisi çok yukarılara zıplayabilir. Oyuncaklarına kolayca ulaşabilir. Yukarılarda olmayı sever. Manx cinsi yavru çok hareketli ve aktiftir. Çok zeki olmaları kendini gücünü test etmesiyle evin içerisinde adeta zıplayan bir top gibidir. Yavru kedilerin karakter oluşumu esnasında iyi eğitim alması ve terbiyesi yararlı olacaktır. Manx cins yavru kedinin kaza geçirmemesi için evin düzenlenmesi gerekir. Manx yavru yaşadığı evde raflara tırmanır, oyun oynamayı sever. Bu nedenle sivri ve keskin eşyaların uzaklaştırılması ve kedi oyun evi ile oyalanması sağlanır.

Manx sahiplenme düşüncesindekiler için bu aktif kediye uyumlu olması gerekir. Onunla her gün egzersiz yaparak, paylaşımını güçlendirir. Manx kedileri sahiplerini sevgiyle karşılar ancak yabacılara karşı utangaçtır. Manx sahiplenmek her aile için uygun değildir. Küçük çocuğu olan aileler onun için yeterli vakti ayıramaz. Genç ve aktif ailelerin Manx sahiplenmesi daha uygundur. Yavru kedi sahiplenmek isteyenler yetiştiriciyi iyice araştırmalıdır.  Yavru kedileri aşısı yapılmadan ve genetik testleri tamamlanmadan sokağa çıkarılmaması gerekir.

Manx Bakımı

     Kedi bakımı düzenli ve sistematik olmayı gerektirir. Bakım kedinin sağlığının koruması için son derece önemlidir. Manx kedi bakımı da günlük, haftalık ve aylık bakımlarla düzenli olmayı gerektirir. Manx bakımı için takip edilmesi gereken adımlar şöyledir:

• Her gün temiz birkaç kap içerisinde suya ulaşımını sağlamak,
• Ölçülü kuru maması temiz bir kasede sunmak,
• Her gün kısa süreli egzersiz/oyun/aktivite ayarlamak,
• Günde iki kez kedi tuvaletinin hijyenini sağlamak,
• Haftada iki defa Manx tüylerini taramak,
• Ayda bir kez kulak bakımı yapmak,
• Ayda bir kez iç/dış parazit bakımı yapma,
• Ayda bir kez kilo kontrolü için notlar oluşturulmasıdır.

Manx kedi cinsi iyi bir bakımla uzun yıllar yaşayabilir. İyi bir bakımla Manx kaç yıl yaşar merak edenler için cevap 8 ile 14 yıldır. Tabii ki bazı genetik ve bulaşıcı hastalıklar da kedi ömrünü kısaltmaktadır. Manx kedilerinin hareketli hali onu kazalara karşı açık duruma getiriyor. Manx bakımı kolay demek yanlış olur. Asıl önemli olan onun korunmasıdır.

Manx Hastalıkları

     Manx kedileri genel itibari le sağlıklı kedilerdir. Anatomi kaynaklı Manx hastalıkları bulunur. Bunların dışında tüm kedi cinslerini tehdit eden kilo alma kaynaklı, bulaşıcı ve enfeksiyon kaynaklı hastalıklar Manx kedisini de tehdit eder.

Manx yavru kedilerinin bazıları omurga bifida (spina bifida) ile doğar. Omurga hastalığında karın alt kısmı fonksiyonlarında eksiklik görülür. Mide, bağırsak ve arka bacaklarda kontrol eksikliği yaşanır.

Manx kedisini tehdit eden obezite kaynaklı hastalıkların yaşanmaması için kilo kontrolü gerekir. Manx kedi kaç kilo olmalıdır için yanıtlar değişir. Dişi Manx kedi 4 kilo ile 5 kilo arasında olur. Erkek Manx kedileri ise 5 ile 6 kilodur. Omurlarına fazla ağırlık yüklenmemesi için ve şeker, kalp hastalıklarından korunması için kilo kontrolü yarar sağlar.

Tüm kedileri tehdit eden bulaşıcı hastalıklar en çok sokakta bulaşır. Manx kedisinin yabancı kedilerle bir arada bulunmasına engel olmak ve aşılarının tamamlanması öldürücü olan kuduz, Panlökopeni, FIV veya Herpes gibi kedi hastalıklarına karşı kısmi koruma sağlar. 

Manx ‘ e Özel Mama

     Manx kedisi için uygun mama bulmak çok kolay. Tüm kedilerin günümüz problemlerine karşı pek çok mama alternatifi bulunur. Yavru kedilere özel vitamini ve minerali bol mamalar bulunur. Yaşlı kedilerin yavaş metabolizmasına destek mamalarda öyledir. Manx’ e özel mama seçerken yaşını, kilosunu, genel sağlık durumunu göz önünde bulundurmak yeterlidir.

Az su tüketen veya kısır Manx için idrar yolları korumalı mama uygundur. Hasta Manx için mama veteriner tavsiyesi ile pek çok organa özel mamalar mevcuttur. Kabız Manx kedileri için sindirim sistemi düzenleyici mamalar seçilir. Uzmanlar her 6 ayda bir defa alıştırarak mama değiştirilmesi gerektiğini ifade eder. Ayrıca mamaların kedi kilosuna uygun miktarda verilmesini önerirler. Genç kısır ve lezzet düşkünü Manx için mama Happy Cat Adult Sterilised Atlantik Lachs Somunlu severek yiyeceği bir seçenektir.

Tüm kediler atıştırmalık salam, sosis veya konserve sever. Ancak katkı maddeleri uygun değildir. Haftada 1 veya iki defa evde kemikli et suyu onun için en sağlıklı ödül olacaktır.