Kedilerde mantar hastalığı ve tedavisi mantar hastalığı türüne ve yerine göre yapılır. Fungal enfeksiyon yani mantar evcil hayvanlarda ve sokak hayvanlarında yaygın şekilde görülür. Kedilerde mantar hastalığı ve tedavisi için bulaş yöntemleri çoğunlukla solunum yolları ile gerçekleşir. Kalabalık kedi popülasyonunun olduğu yerlerde aynı kaptan su içen ve yemek yenilen bölgelerde mantarlı kedi görmek mümkündür.
Kedilerde mantar hastalıklarının çoğunluğu ortamdaki enfeksiyonun solunması ile bulaşır. Kedi mantarlarının diğer çeşitlerinde vücudun kendisinin ürettiği mantarlar, hastalıkları mevcuttur. Tedavisiz bırakılan mantar hastalıkları vücutta yayılır.
Kedilerde Mantar Neden Olur?
Kediler mantar enfeksiyonlarını çoğunu ortamdaki bulaşıcı organizmaları soluyarak alır. Mantar hastalığı teknik olarak bulaşıcı hastalıklar olmasına rağmen insanlara yayamaz. Saçkıran mantarı dışında diğer mantarlar insanlara geçemezken kedilerde mantar neden olur merak edilir. Nadir de olsa bazı saçkıran mantarlarında insanlara bulaşı gerçekleşir. Kedi mantarı nedenleri;
- Antibiyotik tedavisinden yeni çıkmış olmak
- Kortikostreroid tedavisinden yeni çıkmış olmak
- Bağışıklık baskılayıcı bir durum yaşamak
- Mantar sporlarının bulunduğu ortamı solumak
- Farklı bir hastalığa ikincil hastalık olarak gelmek
- Açık yaranını veya mukoza çatlağının spor üremesi için uygun ortam oluşturması şeklindedir.
Mantar hastalıkları kedi vücut sağlığının tamamında karşılaşmak mümkün. Bu nedenle çok fazla mantar çeşidi bulunur. Kedilerde mantarın nedenleri de tedavileri de birbirinde farklıdır.
Kedilerde Mantar Hastalığı Türleri
Kedilerde mantar hastalığı türleri çok fazladır. Kedilerde mantar enfeksiyonu solunum yollarında, idrar yollarında, deride, üst solunum yolları kanallarında ve beyinde görülür.
- Kriptokokoz en nadir mantar türüdür.
- Aspergilloz/Aspergillus solunum yolu mantarıdır.
- Candida/Kandidiyaz mantarı sık rastlanır.
- Kriptokokoz
- Feohipomikoz
- Dermatofitoz yaygın bağırsak mantarı
Aspergilloz dünya çapında hemen hemen tüm hayvanlarda görülen mantar çeşididir. Evcil kedilerde de bulunan bu mantar türü üst solunum yolları organları olan burun, sinüs , ağız boşlularında bulunur. Kedi bağışıklığının baskılandığı ilaç tedavilerinde ortaya çıkabilir. Genellikle yüz şişmesi, pnömoni, üst solunum yolları rahatsızlığı olarak kendini gösterir. Bağışıklık sistemi fazla baskılandığında nörolojik bulgular ile kendini gösterir.
Kedilerde Kandidiyaz mantar hastalığı üst solunum yolu enfeksiyonu olarak , bağırsak veya mesane hastalığı olarak kendini gösterir. Belirtileri ağız ve göz lezyonları, antibiyotik tedavisi, kortizon tedavileri sonucunda mantar vücutta çoğalmak için uygun koşulları bulur. Bazı mukoza yaralanmaları da Kandidiyaz hastalığı için gerekli ortamı oluşturmak için yeterlidir.
Kedilerde Kriptokokoz mantarı solunum yollarını etkiler. Kanlı, berrak, irin dolu hapşırma ile fark edilir. Burunda polip bulgusu gerçekleşir. Nörolojik etkileri de bulunur.
Feohipomikoz nadirdir. Derinin altında olduğu için görünmeyen bu mantar türü nadirdir Kedilerde mantar kitleleri ayak parmaklarında, kulaklarda, yüzde ve burun pasajlarının astarında görülür.
Dermatofitoz en yaygın iç parazitlerden birisidir. Kedilerde derinin dış yüzeyinde tüylerin dökülmesini sağlayan saçkıran mantarıdır. Saçkıran mantarı insanlara bulaşır zoonotik bir hastalıktır.
Kedilerde Mantar Hastalıkları Belirtileri
Kedilerde mantar hastalığı belirtileri hastalığın çeşidine ve etki alanına göre değişir. Organlara bağlı belirtiler her kedide görülmez. Bu nedenle mantarın organlara olan etkileri sıralanacaktır.
- Üst solunum yolları girişlerinde mantar emareleri; ağız mukozası, sinüslerde, burun kanallarında mantar enfeksiyonu belirtileri
- Nörolojik mantar belirtileri; depresyon, mizaç değişiklikleri, nöbetler, daire çizerek dönme, hafif felç ve körlük yer alır. Göz anormallikleri de gelişebilir.
- Boşaltım sistemi belirtiler; Kedilerde ishal mantar enfeksiyonu belirtileri arasındadır
- Deride mantar belirtileri; lezyonlar, saçkıran, deri döküntüsü yapabilir.
- Genel sağlık görünüşü; mantar, halsizlik, kaşıntı, ateş, huysuzluk yapabilir.
Tüm belirtileri tek bir mantar hastalığı çeşidinde görmek mümkün değildir. Her mantar türevi ayrı belirtiler verir.
Kedilerde Mantar Tedavisi
Kedilerde mantar tedavisi tehisinden sonra mantar tipine göre uygulanır. Üst solunum yolu enfeksiyonuna sebebiyet vere mantar hastalıkları için antibiyotik tedavisi ve burun ve ağız solüsyonları uygulanabilir.
Açık yaradan bulaşan mantar türlerinde sadece o bölgenin tedavisi çoğunlukla yeterli olur. Ancak veteriner hekimin değerlendirmesi çok önemlidir. Veteriner hekimler anti-fungal ilaçları mecbur kalmadıkça tercih etmez. Kedilerde mantar tedavisinde kullanılan anti-fungal haplar karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını düşürür.
Kedilerde mantarı ilacı olarak veteriner en az yan etkili tedavi yöntemini seçer. Mantar spreyleri, topikal merhemler, kedi mantar aşısı gibi alternatifler mevcuttur. Ancak kedinin sağlığı önceliklidir. Bu nedenle en hafif ve etkili mantar tedavisi veteriner tarafından uygulanır.
Kedilerde mantar tedavilerinde bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekir. Uzun süredir tedavi edilmeyen kedi mantarlarının oluşturduğu deri lezyonları, polipler ameliyatla alınır.
Kedilerde Mantar Hastalıkları Tedavisi
“Kedilerde mantar hastalığı tedavisi ne kadar sürer” mantar türüne göre değişir. Mantar sporunun bulunduğu veya solunduğu ortamın dezenfekte edilmemesi kedilerde mantarın tekrarlanmasına sebep olur. Kedilerde mantar tedavisi en uzun 4 ay sürmektedir. Bunun dışında bazı mantar türlerinde 10 günlük tedavi yeterli olur.
Mantar tedavisinde merhem kullanımı, kedi mantar spreyi deri yüzeylerinde gelişen türler için idealdir. Veteriner, enfekte kedilerin tedavisi için ağızdan veya enjeksiyon yoluyla verilen farklı ilaçlar da önerebilir.
“Kedilerde mantar bulaşıcı mıdır” bazı türler saçkıran gibi halkalı mantarları insanlar arasında da yaygındır. Böyle durumlarda veteriner hekim eldivenle tedavi önerir. Kedilerde iç parazit tedavisinin düzenli yapılması gerekir. Kedi sahiplerinin de 3 aylık veya 6 aylık aralıklarla tedavi görmesi hem dışarıdan gelebilecek mantar hastalıkları hem de kediden geçebilecek mantar hastalıkları için tavsiye edilir.