Kedilerde astım ast solunum yolları hastalığı olarak teşhis edilir. Astım, sebebine göre farklı bir hastalık başlangıcı olabilir. Kedilerde alerjik astım ise solunum hava yollarına etki eden alerjen kaynaklı olabilir. Tüm teşhisler için uzman veteriner incelemesi gerekir. Uzman veterinerin kedi sahibine yönelteceği sorular, kedilerde astım teşhisi için kilit rol oynar.
Kedilerde astım ve solunum yolu enfeksiyonları kedi popülasyonunun %15’ini etkiler. Alerjenlere bağlı kedi hastalıkları dışında, hava ısı değişimleri kaynaklı enfeksiyon, bronşit, phönomoni (zatürre) gibi tehlikeli hastalıkların habercisi olabilir.
Kedilerde Astım Belirtileri
Kedilerde astım belirtileri evcil hayvanlarda kolaylıkla fark edilir. Sokak kedilerinde ise astım semptomları çoğunlukla ciddi bir enfeksiyonun habercisidir. Kedi sahipleri tarafından kolaylıkla anlaşılabilecek kedilerde astım belirtileri;
- Hırıltılı nefes alıp verme,
- Sık inip yükselen göğüs kafesi
- Kesik kesik nefes alıp verme,
- Nefes alıp verirken güçlük çekme,
- Öksürme veya hapşırma,
- Kusma isteği (öğürme) veya kusma,
- Tüy yumağı çıkarmak ister gibi duruş,
- Kilo kaybı, halsizlik, keyifsizlik şeklinde biri veya birkaçı görülür.
Kedilerde astım belirtileri hastalığın kaynağına göre ateş, yangı, kemiklerde hassasiyet, açık havaya çıkma isteği, kafayı yukarı kaldırarak nefes almaya çalışma, yan yatarak nefes almaya çalışma gibi davranışsal belirtiler de taşır. Normal davranışlar dışında sergilenen bu tavırlar gözlemci kedi sahipleri tarafından kedilerde erken astım ve bronşit teşhisi için önemlidir.
Kedilerde Astım Nedenleri
Kedilerde astım nedenleri alerjen ve hastalık kaynaklı olmak üzere ikiye ayrılır. Alerji kaynaklı kedi astım nedenleri;
- Sigara dumanı solunması,
- Parfüm, her çeşit sprey (aerosol), oda kokuları,
- Ev temizlik ürünleri ( parfümlü, yoğun kimyasallı)
- Tozlu veya kirli kedi kumu bulundurulması,
- Evde küf, rutubet veya toz akarı bulunması,
- Polen alerjisi olanlar için bitkiler,
- Tütsü, mum, şömine dumanı,
- Mamaların içeriği veya ev yemek içeriği şeklindedir.
Astım kedilerde birçok hastalığın habercisi olarak da belirti verir. Kedilerde bronşit belirtileri gibi ilk önce astım olarak kendini gösterir. Hastalık kaynaklı astım nedenleri ise;
- Bronşit, zatürre başlangıcı astımı,
- Parazit, enfeksiyon, bulaşıcı hastalık sebepli astım,
- Kalp hastalıkları kaynaklı astım,
- Aşırı stres, obezite kaynaklı astım şeklindedir.
Kedilerde Astım Teşhisi
Kedilerde astım teşhisi uzman veteriner tarafından koyulur. Veteriner astım teşhisini yaparken verilen bilginin doğruluğu tedavi başarısını etkiler. Herhangi bir kedi hayatının bir döneminde astım hastalığı taşıyabilir. Öncelikle bağışık sistemi ile mücadele eden kedinin astım belirtileri vermesi bağışıklık sisteminin düştüğünü veya yetersiz kaldığını gösterir. Veterinerler kedilerde astım teşhisi için,
- Kedi sağlığı öyküsünü ister,
- Akciğer, kalp dinlemesi,
- Röntgen, US, CT, kan tahlili tekniklerini şüpheleri doğrultusunda kullanır.
Eğer hastalık öyküsü ve ön muayene bulguları alerjik astım özelliğini taşımıyor ise veteriner hekim kedilerde bronşit, zatürre, kalp, akciğer veya kalp kurdu gibi hastalıklardan emin olmak için bazı testler ister. Bunlar;
- Detaylı kan testi
- Alerji testi
- Dışkı testi
- Göğüs röntgeni
- Bilgisayarlı tomografi
- Bronkoskopi şeklinde devam eder.
Kedilerde bronşit teşhisi alerjik astım belirtisi ile karıştırılabilir. Şüphe ile yaklaşan veteriner öncelikle alerjik astım veya hastalık kaynaklı astım ayrımı yapar.
Kedilerde Astım Tedavisi
Kedilerde astım tedavisi alerjikse alerjen kaynağı ortadan kaldırılması yoluyla tedavi edilir. Kedi alerjenleri soluduğunda, bağışıklık sistemi tepki verebilir ve iltihaplanma oluşturabilir. Hava yollarında inflamatuar hücreler gelişebilir ve daha fazla inflamasyon oluşturan kimyasallar üretebilir. Kedi alerjenleri soluduğunda, bağışıklık sistemi tepki verebilir ve iltihaplanma oluşturabilir. Bu nedenle veteriner hekim durum değerlendirmesi alerjik kaynaklı kedi astım tedavisi için,
- Alerjen kaynağının kaldırılması mümkünse kortizon iğneleri (kortikosteroid)
- Omega3 yağ asidi takviyesi,
- enflamatuar azaltıcı ilaçlar,
- obezite önleyici veya hipoalerjenik beslenme planı,
- Solunum düzenlenmesi için oksijen destekli küvöz tedavisi seçeneklerini değerlendirir.
Bazı cins kedi türleri alerjik astım için genetik yatkınlığa sahiptir. Siyam kedileri ve uzun tüylü kediler genetik yatkınlığa sahiptir. Böyle durumlarda kedi astım spreyi veya ventilasyon cihazları tedavi amacıyla kullanılır. Hastalık başlangıcı astım olarak ortaya çıkan durumlarda veteriner doğru teşhisi koyduktan sonra enfeksiyon tedavisi için antibiyotik veya parazit tedavisine başlar.
Kedilerde Bronşit Belirtileri ile Astımın Karıştırılması
Kedilerde bronşit belirtileri astım belirtileri ile karıştırılır. Bronşit genellikle ısı değişikliği sebebiyle yaygın olarak görülür. Evde ısınma sisteminde kuru ve sıcak ortamda yaşayan kediler, ısı değişimine karşı hassasiyet yaşar. Soğuk havalarda kalın tüy ile doğal adaptasyon yeteneği, ısınma sistemi nedeniyle duyarsızlaşır. Böyle soğuk günlerde gerekli modifikasyonu sağlayamayan kediler kolaylıkla üşütme, bronşit, zatürre gibi üst solunum yolu hastalıklarına yakalanır.
Kedilerde bronşit belirtileri, astım belirtileri ile benzerlik taşır. Alerjik astım yanılgısı olmaması adına uzman veterinerin kontrolü önemlidir. Kedilerde bronşit veya pnömoni;
- Nefes almada zorluk
- Hızlı ve hırıltılı nefes alma,
- Kuru öksürük, kronik öksürük,
- Kusma isteği (öğürme) veya kusma,
- Ağız açık nefes alma,
- Zayıflama,
- Halsizlik,
- Ateş (bazen) şeklinde kendini belli eder.
Solunum yolları rahatsızlıkları uzun ve istikrarlı takip ister. Hastalık ilerlemeden tedavi edilmesi kedinin ömrünü uzatır. Bazen bu hastalıklar kendini yeniler. İkincil, üçüncül bronşit tedavisi gerekir. Evde veya yatarak tedavi seçeneklerinde veterinerin tavsiyesine kesinlikle uyulması gerekir. Evde tedavilerde doğru dozda ilacı uygulamak hastalığın tekrarlama riskini azaltır.
Kedilerin solunum yolları hastalıklarının kolay atlatılması için bağışıklık sistemi yükseltici mama ve ek vitamin takviyeleri yapılır. Nefes almakta güçlük çeken ve iştah kaybı yaşayan kedilere öncelikle sıvı beslenme sistemi veya konserve mama önerilir.